Ben, Tonya - I, Tonya (2017)

Yönetmen:  Craig Gillespie

Yıldızlar:  Margot Robbie, Sebastian Stan, Allison Janney

Ödüller: Altın Küre – En İyi Aktör (Allison Janney) Akademi Ödüllerinde 3 Adaylık – En İyi Kadın Oyuncu, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu, En İyi Kurgu

Bence: Ben Tonya; kuğu gibi prenseslerin hüküm sürdüğü -ve büyükbaşlarca tercih edildiği- artistik buz pateni dünyasına burnundan soluyan bir boğa olarak kapıyı kırarak giren Amerikalı Tonya Harding’in zor kazanılmış yükselişi ve paldır küldür düşüşünün gerçek hikayesini konu alan bir kara komedi. Harding, Amerika’da o zamana kadar hiçbir patencinin denemeye bile cesaret edemediği üçlü Axel hareketini (bakınız video) çatır çatır yapmaya başlayınca, Olimpiyatlarda ABD’yi temsil etme seviyesine kadar yükselip Olimpiyat dördüncüsü oldu. Harding’in mücadele ile dolu, tırnaklarıyla kazıyarak oluşturduğu kariyeri, o zamanki kocasının organize ettiği, kendi dahlinin tartışmalı olduğu, en büyük rakibi Nancy Kerrigan’ın dizine bir polis batonuyla vurarak sakatlanması olayının ortaya çıkması ile 23 yaşındayken son buldu. Ben Tonya, Harding’in hikayesini çocukluğundan alıp yükselişini ve düşüşünü, sosyal sınıfının, ailesinin etkisiyle yaptığı ve/veya zorlandığı seçimlerin, karakterinin, yeteneklerinin gelişmelerdeki etkisini ayrıştırıp hikayesinin günümüz toplumu hakkında açığa çıkarttıklarını eğlenceli bir perspektiften gösteriyor.

Tonya Harding’in hayat hikayesi, çocukluğundan itibaren önce annesinin, evi terk ettikten sonra kocasının elinden çektiği şiddet ve kaderine karşı koyup yükselirken çakılan kariyeri göz önünde bulundurulduğunda trajik bir hikaye. Ancak yönetmen Craig Gillespie ve senaryo yazarı Steven Rogers; bu hikayeye tempolu, canlı ve mizahi bir pencereden bakıp sunmaya karar vermişler. Hikayeyi yerli yerine oturtmak için, Tonya Harding, annesi LaVona Golden ve eski kocası Jeff Gillooly ile ayrı ayrı bir araya gelmişler. Jeff ile Tonya’nın hikayeleri arasındaki tutarsızlıkları, ikisinin perspektifini de ayrı ayrı yansıtarak çözerlerken, Tonya’nın gerçek kavramına yaklaşımı üzerinden günümüzde artık küreselleşen gerçeklerle arası açık politik iklimini de alt yazılarda tefe koymuşlar.

Gillespie; Harding’in trajedisini kara mizaha dönüştürürken hikayeye bir dram-eğlence kolajı ile bir çatı kurmuş. Ben Tonya; sosyal sınıfların içindekilere yükledikleri bagajlara, günümüz toplumunun gündem konusundaki maymun iştahına ve gerçek sonrası toplum meselelerini içinde eritmeye çalışırken; buz pateninin yarışmacı doğası, filmin mizahi damarı ve soğuk aile içi şiddet gibi farklı duygularla eşleşen meselelerinin akışta ton farkı oluşturmadan beraberce var olabilmelerini sağlamayı da başarmış. Bu kalabalıkta hem eğlenceli hem tutarlı ve katı kalabilmek için Ben Tonya’nın, farklı yüzleri arasında gidip gelirken melodik ve içsel tutarlılığa katkı verecek bir ritme, ortalama üstü bir tempoya ve oyunlara ayak uydurabilecek yüksek enerjili ama bir yandan da derli toplu oyunculuklara ihtiyacı var. Tonya rolüyle Margot Robbie En iyi Kadın Oyuncu dalında, annesi LaVona rolünde Allison Janney En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu dalında Akademi Ödülleri adayları. Robbie’nin rolü Francis MacDormand’ın Üç Billboard Ebbing Çıkışı Missouri’deki performansını alt etmesi zor, ama Janney’in heykelciği kapması kimseyi şaşırtmayacaktır.

Temponun içinde Tonya’nın katıldığı yarışmalar önemli bir yer tutuyor ve buz üstünde sıra dışı bir kamera kullanımı, gerektiğince ve ince bir bilgisayar üretimi görüntü (CGI) desteği ve kusursuz bir kurgu talep ediyor. Bu sahnelerde, şaşırtmak için en iyi hareketini maçın son topuna saklayan basketbol oyuncuları gibi davranarak, buz üzerindeki her sahneyi izleyici için farklı deneyimlere dönüştürmek akıllı bir tercih olmuş ve buradaki işi Tatiana Riegel’a En İyi Kurgu dalında Akademi Ödülü adaylığı getirmiş.

Craig Gillespie, hikayeyi hızlandırmak, süreyi makul sınırlarda tutmak için bazı şeyleri göstermek veya sinema ile aktarmak yerine söyleyip geçmeyi tercih etmiş: Tonya, eski eşi Jeff ve annesi Lavonia ile her şey olup bittikten sonra gerçekleştirilen bir seri röportaj mizanseni yaratıp sinema diliyle anlatamaya fırsat bulamadıklarını aktarabileceği bir aracı yaratmış. Gillespie, röportajlar sayesinde zamanda ileri geri sıklıkla hareket ederek tempo ihtiyacının karşılanmasında buz pisti sahnelerine ve ev içi tartışmaların dışında bir hareket alanı daha yaratmış. Üstüne, zamanda hareket esnasındaki geçişlerde mizahi boyutu güçlendirmeye fırsat olarak kullanmış. Gerçek röportajlardan sahneler, mizansenle iç içe sokulunca, anlatımı röportajlara yıkma işi filme bir yük olmaktan ziyade filmi yükselten değerlerden biri haline gelmiş.

Yani bir huy çıktı; yönetmenin sinema dili ile sarıp izleyiciye uzattığı mesajı çabuk çözen(!) film eleştirmenleri, son zamanlarda yönetmenleri filmin ruhunun üstüne az toprak atmakla suçlayıp, “xxx, çok bozdu.. Bu kadar mı göze sokulur canım” diye çıkışıyorlar… Bu bir saçmalık; iyi yönetmenler anlaşılmak için film çeker. Dile gelmeyeni, başka türlü anlatılmaz olanı izleyici zihninde oluşturmak ya da hissettirmek için bir kanal yaratmak zaten sinema sanatının özüdür. Esas eleştirilmesi gereken tavır, filmlerini derinleştirdiğini düşünerek, basit mesajları derinlere gömmek olmalı. Bazen, bu eleştirmenlerden bazıları, Ortaçağ din adamları gibi aracılıklarını tehlikeye atacak diye yönetmen ile seyirci arasına kendilerini sokamadıkları filmlerden rahatsız olabiliyorlar. Mesaj daha zor anlaşılsın, birazı örtük kalsın isteyenlere tavsiyem filmin sesini iyice duyulmaz hale gelene kadar kıssınlar ya da filmi 5 numara gözlükle izlesinler…  Ancak, Ben Tonya’da, Tonya’yı canlandıran Margot Robbie’nin kameraya bakarak seyirciye “Tacizcilerimden biri de sensin… Saldırganlarımdan biri de sensin!” demesi, hikayesini anlattıktan sonra üstüne esprisini açıklayan fıkracıları hatırlatıyor… 02saat00dakika

Puan:

Siz ne Düşünüyorsunuz? Filmle ilgili tartışma sayfasına ulaşmak için tıklayınız. 

Çok seslilik her zaman daha iyi!