Işın - Photon (2017)

Yönetmen: Norman Leto

Yıldızlar: Andrzej Chyra, Alex Mru Kijania,Karolina Kominek-Skuratowicz 

Ödüller: Leh Film Festivali – Altın Pençe Farklı Bakış Dalı Norman Leto

Bence:

 Işın; evrenin başlangıcından insanın bir bedene ihtiyacı olmayacağı olası bir geleceğe uzanan, ana akım belgesellerden anlatımı ve perspektifiyle farklılaşan yenilikçi bir popüler bilim belgeseli. Evrenin - özellikle en küçüklerin – görmeye alışık olduğumuz yanlış tasvirlerini, sinematografik bir kasla izleyici zihninden söküyor ve yerlerine Kubrick filmlerini hatırlatan bir tonla, günümüz biliminin ulaştığı görüntüleme teknolojisinin de yardımıyla gerçeklerini yerleştiriyor. Atoma bağlı elektronlar çelik bilye formunda fıldır fıldır dönmekten kurtulup, bulutsulaşıyorlar; maddeye iyice yaklaşınca gerçek doğası - dalga formları ortaya çıkıyor.

Polonyalı Yönetmen  Norman Leto (eski adıyla Lukasz Banach), atom altını güneş sistemi gibi tahayyül eden izleyiciyi nanometre boyundaki azgın dalgaların içine atıp gerçekle tanıştırıyor. Belgesel, başta siyah-beyaz, çünkü renk beyinde can bulan organik bir inovasyon. Uzayın ilk zamanlarında insan beyni yoksa, o zaman renk de yoktur. Sonra insan geliyor ve renkler...

Leto; terimlere, kronolojiye, tarihsel atılımlara ve ilgili bilim insanlarına sıkıca bağlı alışıldık popüler bilim belgesellerini aşıp, öznelerden ve terimlerden azade, olguları öne çıkartan bir dil tutturuyor. Olguların kendileri, hikayenin ve magazinin önünde duruyor. Terimler, üzerlerindeki bilgelik bulutuyla beraber dağıtılıyor. Örnek: DNA terimi yerine sicim kelimesini tercih etmiş, hücre terimi yerine kapsül vs.

Özel isimler de nesnel ve olguları öne çıkartan dil uyarınca belgeselden temizlenmiş. Leto hikayesini kırılmanın yaşanacağı devrimsel nesnelerin perspektifinden anlatmayı seviyor – bilinç ortaya çıkana kadar sicimin (DNA’nın) perspektifini kullanmış.

DNA'nın çoğalma olasılıklarını ve evrim ile bu olasılıkların dönüşümünü bir süre konu ediniyor. Vücut dili ses hızından daha hızlıdır ve iletişimde sesten ve sesin taşıdıklarından daha önemlidir. Beyin en hızlı vücut dilini ve yüz ifadelerini çözümler. Bu evrimsel duyu yüzünden her yerde insan yüzü görmeye meyilliyiz.

Işın, zaman üzerinde ilerledikçe sonunda toplumsal ve kültürel meselelere giriyor: İstikrar ve esneklik arasındaki dengenin toplumların varoluşları açısından önemi üzerinde duruyor. Işına göre toplumlarda denge çok önemli; aşırı muhafazakar toplumlar değişen koşullara uyum sağlayamazken, aşırı liberalleşenler aktarılacak kural bırakmadıklarından tecrübe aktarımında bocaladılar.

Işın; bugüne vardıktan sonra bu defa filmi aynı hızda ileri sarıyor ve geleceğe dair bir simülasyona başlıyor. İnsana; teknoloji ile ilişkisinin değiştirdiği yeni koşullar içinde bakıyor- simülasyonda 100 yıl sonra biyolojik hafıza gereksiz hale geliyor; yapay zeka ile kurulan simbiyotik yaşam sonucu 300 yıla çıkan insan ömrü 1000 yıl gibi hissediliyor. Sonra bildiğimiz anlamıyla sıvı alışverişine dayanan seks bitiyor… Her şey kendi kendine olmaya başlıyor. Beden kullanmak verimsiz hale geliyor… ve daha fazlası…

Işın’ın getirdiği yenilik şu: Carl Sagan ile büyük sıçramasını yapıp Neil DeGrasse Tyson ile zirve yapan "hikaye gibi anlatım-iyi hoca gibi anlatıcı" formülüyle yürüyen, eğlenceli-popüler-didaktik bilim belgesellerinin taramaya çalıştığı alanı daha nesnel bir bakış açısıyla bu nesnelliğe uygun araçlar kullanarak işlemiş. Ayrıca sinematografik silahlar kullanmaya ve sinemanın geliştirdiği araçlardan faydalanmaya çalışmış. Bütçesi elverseymiş, erişimini artırabilseymiş popüler bilim belgeselleri üzerinde etkisi daha büyük olabilirmiş. 01saat47dakika. Beden ve Ruh Doğu Avrupa Filmleri Programı - Pera Müzesi

Puan:

Siz ne Düşünüyorsunuz? Filmle ilgili tartışma sayfasına ulaşmak için tıklayınız. 

Çok seslilik her zaman daha iyi! 

Bonus: