Özgürlük - Freedom – Freitheit (2017)

Yönetmen: Jan Speckenbach

Yıldızlar:  Johanna Wokalek, Ricky Watson, Hans-Jochen Wagner

Bence: Bazı insanların yaşadıkları hayata dair ne varsa geride bırakıp, kendilerini kimselerin tanımadığı yerlerde sıfırdan başlama hikayelerine bakıldığında ekseriyetle bir trajedi gibi büyük bir olay ertesi yaşanan duygusal kırılmalara ya da insanları kaçmaya zorlayan dış sebeplere rastlarız. Özgürlük’te de benzer bir kaçış hikayesinin olayların akışının kronolojisiyle biraz oynayarak kurulduğunu görüyoruz, tek bir farkla her şeyi bırakıp giden Nora’nın (Ibsen’in Bir Bebek Evi oyununa atıfla) dışarıdan bakınca gidişini anlamlandırmak kolay değil. Mutlu bir ailesi; sevdiği çocukları, uyumlu olduğu bir kocası; tatmin edici bir işi ve zengin sosyal çevresi, hayatını istediği yönde yeniden tasarlamaya yetecek imkanları ile görünürde kimliğini sıfırlamasını gerektirecek bir neden bulmak pek mümkün değil…

Filmin yazar-yönetmeni Jan Speckenbach’ın üzerine eğildiği konu da anlamsız ve zamansız gidişinin nedenleri değil, bu gidişin özgürlükle olan bağlantısı… Antik dönemde felsefede peşinden koşulan en önemli kavram adaletken, modern dönemlerde adalet tahtını özgürlüğe  bıraktı. Her okul, her çevre özgürlüğü kendince tanımlaya uğraştı. Speckenbach bu muğlak kavram üzerine tartışmalara günümüz koşullarında sinema diliyle katkı sağlıyor. 

Speckenbach, Nora’nın özgürleşmek adına yaptıkları ile bir yandan, ailesinin diğer bireylerinin farklı özgürlüklerini kısıtladığını göstermeye çalıştığı belli oluyor. Özgürlük kavramına yanaşıp hakkında konuştukça aslında verdiği cevaplardan çok sorduğu soruları artırıyor.

Özgürlük ve sosyal bağların kalınlığı arasındaki ilişki üzerine giden filmlere daha önce de rastlamıştık; bazı bağları kurabilmek için özgürlükten feragat gerektiğine dair filmler olsun,  tam tersi özgürleşmek adına sosyal bağların koparıldığı filmler olsun bol bol var. Speckenbach bu bağlantıyı derinleştirerek içine gerçeklik-gerçeküstü ekseni eklemiş: Gerçek dünyada özgürleşme hayali karşısında tam özgürlüğün yaşanabileceği hayali dünya (devamı bonusta... bonus bölümü için spoiler uyarısı)

İçine doğduğumuz hayatı yaşamak isteyip istemediğimizi kimse bize sormadığından, dışarıdan değerli gibi gözükenlere burun kıvırma hakkımız vardır. 01saat40dakika. Yeni Yollar - Almanya'dan Yepyeni Filmler Programı- İstanbul Modern Müzesi

Puan:

Siz ne Düşünüyorsunuz? Filmle ilgili tartışma sayfasına ulaşmak için tıklayınız. 

Çok seslilik her zaman daha iyi! 

Bonus:

!! Spoiler Uyarısı – Spoiler Alert

Filmi izledikten sonra bu bölümü okuyun.

!! Spoiler Uyarısı – Spoiler Alert

Filmin açılış ve kapanış sahnelerinde Babil Kulesi kullanarak kurulmuş bir oyun var. Açılış sahnesinde Nora Brugel’in Babil Kulesi Resminin önünden geçer; kapanış sahnesindeyse Babil kulesini andıran bir yapıya doğru yüzer. Açılışta Kule gerçek değildir, bir resimdir; bir göstergedir. Kapanışta dünya gerçek değildir, ama bu gerçek olmayan sürreal dünyadaki kule gerçektir. Açılışta -Nora özgür değilken -  dünya gerçek kule hayalken, kapanışta - Nora özgürleşince - dünya hayal  kule gerçektir.

Speckenbach’ın özgürlük-gerçeklik ekseni, Heisenberg’in konum-hız belirsizliğine benzer– birine tamamen sahipsen öbürünü tamamen kaybedersin.