Şafaktan Önce - A Prayer Before Dawn (2017)

Yönetmen: Jean-Stéphane Sauvaire

Yıldızlar: Joe Cole

Bence: Şafaktan Önce, İngiliz boksör William "Billy" Moore’un kötü şöhretli Tayland hapishanesi Klong Prem’deki tecrübesinin gerçek hikayesini beyaz perdeye taşıyor. Ruhuna işleyen kaba, zarafetten yoksun ve göze batmaktan çekinmeyen gerçeklik tadı ve sinematografik gücünden filizlenip izleyiciye uzanan rahatsızlık hissi filme tonunu verirken; film bilinmezlerle dolu ve pek de dostane olmayan, kısıtlanmış yaşam alanında Billy’nin perspektifinden yine Billy’e bakıyor. Şafaktan Önce deneyen bir film: Arka plan hikayeleri ve yan karakterlerle yürüyen olay örgüsü ve nedensellik zincirleriyle örülen devamlılığı olan bir hikaye üzerinde yürümek yerine film; ana hattını Billy’nin duygu-durumunun dönüşümü üzerine kurmuş – sürekliliği buradan yakalamayı deniyor. Şafaktan Önce; direkt anlatımdan imtina ederken, ancak gereken kadarını gösteriyor ve esas zamanını ve enerjisi Tayland’ın sıcağı ve nemi altında dört duvar arasında klostrofobik kalabalıkların içinde bilinmezlikler gibi alışıldık dışı rahatsızlıkları duyumsatmaya harcıyor.

Film, bir gözüyle Billy’e bakarken öbür gözünü hikayenin geçtiği çevreye çevirerek biyografilerin içindeki örtük belgesel damarını fazla fazla öne çıkartıyor. Filmin adı da ve “özgürlüğü için dövüşen boksör hikayesi” vaadi de tuhaf bir biçimde içerik ile uyumsuz. Şafaktan Önce; eroinman, davranışsal sorunları olan ve kültürel olarak bulunduğu ortama uzak İngiliz Billy’nin hapishanede karşılaştığı kültürel uyumsuzluk ile sıkışması ve önceki hayatından hapishane yaşamına taşıyabildiği tek şey Muay Thai ile tutunacak bir dal bulması ile ilgileniyor; özgürlük için dövüşmek de, şafak da, dua da (orijinal adının çevirisi Şafaktan Önce bir Dua) filmde yok.

Şafaktan Önce’nin İlk yarısı Tayland hapishaneleri belgeseli damarı üzerinden yürüyor, film ikinci yarısında akış ve iletim Billy üzerinden öznelleşmeye başlıyor. Yönetmen Jean-Stéphane Sauvaire filmini tamamen batılı boksörün perspektifinden sunmuş; boksör zaman içinde Tayca’ya aşina oldukça filmdeki Tayca konuşmalara Türkçe alt yazılar gelmeye başlıyor. Filmin ilk yarısını aynı Billy gibi bağırış çağırış içinde, ama söylenenleri anlamadan izliyoruz. İlk yarıda Billy de neredeyse izleyici kadar edilgen - o da sadece izleyip, akışı yakalamaya uğraşıyor. Film Billy’e öyle dönük ki, neredeyse yan karakter bile yok, herkes uzak, hemen herkes figürasyon.  Sauvaire, Billy’nin süreçteki yalnızlığını kullanarak bir köprü kurmaya çalışmış ama Şafaktan Öncenin bu tercihlerin de belirginleştirdiği bir oryantalist tonu da var – Taylandlılar hep öteki. Billy’nin izleyiciyle haşır neşir ettiği bir tek arkadaşı yok. Yan karakter denebilecek kimler var:  Bir dakikanın altında ekran zamanı alan eski yaveri Taylandlı bir çocuk var; iki dakika kadar ekran süresi olan trans kız arkadaşı var; bir dakikanın altında sert ama babacan hapishane müdürü  var vs. vs…

Filmin iskeleti; birkaç farklı belgeselin ve bir biyografinin iç içe geçirilmesi ile oluşturulunca geçişler uzamış; Şafaktan Önce gereğinden fazla uzun. Akıcılığı ve tempoyu düzenlemek adına bazı parçalarından vazgeçilebilirmiş. Şafaktan Sonra’nın ikinci yarısı zaman zaman Muay Thai eğitim videosuna dönüşüp, hikayeye geri dönmeler ile dolu. Zaman zaman Tayland’ın Gece Yarısı Ekspresi’ne dönüşüyor. Biyografilerde gerçeğin bağlayıcılığı da kimi zaman bu janrın ayağına dolabiliyor. Joe Cole’un Billy rolündeki performansının, filmin güçlü sinematografik dili ve Tayland hapishanelerinin sertliği ile beraber filmi taşıdığını vurgulamak gerekir.

Puan:

Siz ne Düşünüyorsunuz? Filmle ilgili tartışma sayfasına ulaşmak için tıklayınız. 

Çok seslilik her zaman daha iyi!