Savaştan Sonra – Mudbound (2017)

Yönetmen:  Dee Rees

Oyuncular: Carey Mulligan, Garrett Hedlund, Jason Clarke, Jason Mitchell, Mary J. Blige, Rob Morgan

Ödüller: 4 Oscar Ödülü Adaylığı: En İyi Uyarlama Senaryo, En Görüntü Yönetimi, En İyi Müzik, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu; 2 Altın Küre Adaylığı - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu, En İyi Müzik

Bence: Savaştan Sonra, İkinci Dünya Savaşı dönemi ve hemen ertesi Amerika’sında öncelikle beyaz-siyah, daha dar bir kapsamda da kadın-erkek, taşra-kent benzeri toplumsal çatışma alanlarını kendine konu alıyor. Hikayenin oturduğu zeminin yüzü biraz eskimiş olsa da, filmin büyük duyguların peşindeki eski usul melodramları hatırlatan şiirsel ve güçlü, üstüne basa basa bir anlatımı var. En parlak dönemini geride bırakmış melodrama kayan anlatım ve esas çatışma alanı olarak çokça işlenmiş savaş ertesi ırkçılık filmine naftalin kokusu vermesin diye Yönetmen Dee Rees dramatik kurgunun ritmini ve filmin baskın sinamatografik dilini bugünden seçmiş. Böylece filmin temposu ve bugünün sinema dilinin yarattığı aşinalık izleyiciye yeni bir şey izlediği hissini verirken, Rees’in geçmişten kullandığı araçlar “eski” olmaktan çıkmış ve “retro” olmuş. Görüntü yönetimi de Rees’in “bugünleştime” çabasının önemli bir cephesi olarak harika bir katkı verince Savaştan Sonra hem duygusal derinliği olan, hem tempolu, hem bugünün izleyicisiyle kolayca iletişim kurabilen bir ritme sahip olmuş.

Hikaye; Mississippi’de komşu toprakları işleyen bir siyah ve bir beyaz aile üzerinden yürüyor. Aile üyeleri bir yandan siyah ve beyaz cemaatler içindeki tipolojileri yansıtırken, bir yandan oğulları üzerinden de kadersel bir birliktelik içindeler: Savaş esnasında Jamie McAllan hava kuvvetlerinde pilotken; Ronsel Jackson, İkinci Dünyasa Savaşı’nın en ünli A.B.D.’li generali Patton’ın en etkili birliği -mızrak başı- tank taburunda görevliymiş. Avrupa savaşlarında her girdiği şehirde kahraman gibi karşılanan Afro-Amerikalı Ronsel’in, A.B.D.’nin en ırkçı bölgesi “İsa Kuşağı” coğrafyasına dönüşü kolay olmuyor. Ronsel ile Jamie silah kardeşliği üzerinden bir dostluk yakalamışken, ABD’deki siyahların tarihini üzerine giyip stoikleşmiş Ronsel’in babası Hap ile geçmişin beyaz ayrıcalıkları ile savaş ertesinin değişen dengeleri arasında sıkışmış Pilot Yüzbaşı Jamie’nin ağabeyi Henry üzerinden dönemin siyah-beyaz gerginliğini; siyah ve beyazların sıradan üyelerinin kendi geleceklerini ve karşı tarafa bakışlarını gösteriyor. Henry ve Jamie’nin babaları yaşlı Pappy ise derinliği olmayan bir karakter, kötücül bir ırkçı yobaz… İki ailedeki her bireyinin toplumsal merdivende bir alan kaplaması ve bunu sahnenin maliyetsiz kurulması Rees’in başarısı.

Filmin üzerinden geçtiği coğrafyada dönemin tıkanıklarından bugüne taşlar attığı aşikar- bu haliyle bir hatırlatma değil, bugünün arkelojisi... Irkçılık, taşralı siyah ve beyaz Amerikalı toplumlarda kadın-erkek rolleri, aile içi dengeler, egemenlik alanları gibi toplumsal yapının dinamikleri, geçmişteki kökleri üzerinden  tartışılsa da Rees’in aslında aklı bugünde... Savaştan Sonra’nın, toplumsal ve kültürel tartışma alanlarının hemen yanında, uzunca bir süre mahirane bir biçimde çok derinden yürüyen, içinde bir kırmızı cennet meyvesi saklı daha bireysel bir kanalı da var.   

Sonunu baştan gösteren filmlerin çoğunlukla gizem erozyonu yarattığını bir gerçek. Ancak Savaştan Sonra, bu oyunu doğru oynayıp, tam aksine hikayeye gizem katmak için kullanmayı başarmış. Daha en baştan izleyiciye gösterilen en son sahnenin anlamını tam olarak çözmek için filmin tamamına ihtiyaç var. 

Savaştan Sonra bir Netflix yapımı olmasına rağmen büyük ekran talep ediyor; küçük ekran filmin dişini tırnağını sökecektir.  Özellikle filmin orijinal adında da olan “çamur” ve çamurun anlatımda detaylı kullanımından Rees’in beklediği etki ancak perdede yakalanabilir. Rees çoklu perspektif kullanmayı tercih etmiş; pek çok karakterin hikayenin dışından izleyiciye seslendiği sahneler var. Bu sahneler esnasında sinematografik bir anlatım bir ikinci kanal olarak çalışıyor. Bu kanalın Dee Rees’in ve Savaştan Sonra’daki performansıyla Oscar Ödülüne aday gösterilen görüntü yönetmeni Rachel Morrison’ın amaçladığı gibi çalışması için büyük sinema ekranına ihtiyaçları var. Son bir şey; izleyiciyi rahatsız etmek için 120 desibel üstü bebek ağlaması kullanmak kolaycılık; çok rahatsız edici ve tembel işi bir kolaycılık… Ama tıkanıklıkları; şehirlinin taşrada mutsuzluğunu, toplumsal süreçlerin ataletini -hepsini- çamuru bol kullanarak, ondan bir dil oluşturmak bir sinema dili kullanarak anlatım başarısıdır…

Puan:

Siz ne Düşünüyorsunuz? Filmle ilgili tartışma sayfasına ulaşmak için tıklayınız. 

Çok seslilik her zaman daha iyi!