Yıldız Savaşları: Son Jedi - Star Wars: Last Jedi (2017)

Yönetmen: Rian Johnson

Yıldızlar:    Daisy Ridley, John Boyega, Mark Hamill, Oscar Isaac, Benicio Del Toro

Bence:  Yıldız Savaşları Son Jedi iki ayrı izleyici profili için iki ayrı tecrübe sunuyor:

1.      Yıldız Savaşları Ağır Fanları –  İki “Star Wars” yazılı t-shirt’ü, bir Darth Vader formunda kağıt ağırlığı olanları hemen bu kategoriye kabul edemiyoruz; sinema filmlerinin ötesinde; tv filmleri, video oyunlar ve çizgi dizilerle genişletilmiş Yıldız Savaşları evrenine hakim olmak, filmlere gizlenmiş sürpriz paskalya yumurtalarının peşinde koşabilecek kadar Yıldız Savaşları’na kafa yormuş olmak falan gerekli. Gururlu ağır fanlar için Son Jedi tam bir felaket; kırk yıllık efsaneye ihanet! Luke Skywalker’ın karakterine yapılanlar olsun, Güç’ün yeniden tanımlanması olsun, Güç’e eklenen Skype-vari özellikleri olsun gerçek bir fan için yapılanlar büyük skandal. Jedi adayı olabilmek için azami yaş sınırının ve uzun süren eğitim zorunluluğunun kalkması; ananın-babanın Jedi olması gibi modası geçmiş unsurların temizlenip herkesin Jedi olabildiği yeni Amerikan rüyasının yaratılması artık birer ekleme değil değiştirme...  Bu değiştirmeler cezasız kalmayacak ve filmin yönetmen-yazarı Johnson ağır fanların gözünde bir Jedi müşriki olacak! Eğer Yıldız Savaşları'nın ağır bir fanıysanız; acınızı anlıyorum. Size, Son Jedi'ın yok edilmesi ve sil baştan, kadim efsaneye bağlı bir filmin çekilmesi için başlatacağınız ayaklanmanızda sabırlar dilerim. Yeni film için isim önereyim de tuzum olsun : "Ulu Rahip Luke ile Üçüncü Dalga Jedi Akademi / Third Gen Jedi Academy Powered by Grandmeister Luke"

2.      Yıldız Savaşlarını sevenler, tatlı-su fanları, aslında pek de bayılmayıp eksik de kalmak istemeyenler, ilk defa bir Star Wars filmi izleyecekler, ortalama sinema izleyicileri...Yani ağır fan sayılamayacak herkes – kısaca Diğerleri: Ana karakterlerin ayrı ayrı yollarında geçirdikleri evrimleri üzerine kurulmuş dramatik kurgusuyla; özellikle ikinci dünya filmleri janr’ından ödünç aldıklarını bilgisayarla parlattığı Macera – Savaş boyutunun dengeli birlikteliği Son Jedi’ı sürükleyici ve dolu dolu bir film haline getirmiş. Bu kadar büyük bir izleyici kitlesine hitap ederken, temposu, şahane görselliği, dengesi ve arada sırada ayarı kaçsa da genel olarak filmi zenginleştiren mizah tonuyla herkese uyan tek beden denemesinden alnının akıyla çıkmış. Johnson filmin ruhunu genel izleyiciyi rahatsız etmeden bugüne taşıma çabası sırasında; önceden aşırı biçimlendirilmiş ana karakterleri izleyiciye fark ettirmeden biraz daha doğal hale getirmiş ve saganın taşıdığı nostaljik damara zarar vermeden, bugün artık yük olmaya başlayan dünün yöntemlerini, kalıplarını ağırlık atar gibi atmış.

Yıldız Savaşları’nı satın almak için Walt Disney çok para harcadı – 4 milyar dolar! Yıldız Savaşları’nın uzun soluklu kalabilmesi, efsanesine baştan sona şahit olanlarla değil, daha genç jenerasyonları kazanmasına; güncele de dokunabilmesine bağlı. Rian Johnson seriyi güncellemek ve seslendiği kulakları gençleştirmek için radikal davranmış; önce Jedi kültünün ve Güç’ün bugüne kadar ulaşmış, dogmatik, neredeyse dini doğasını yıkmaya karar vermiş. Açılan alanı, içinde felsefe yapmaya müsait bir metafizik yapıyla ve fantastik unsurlara doldurmuş.

Yoda, Skywalker ailesi, Han Solo, Chewbecca gibi siyah-beyaz, ahlaki ikilemlerde ne yapacakları önceden kestirilebilir karakterlerin yerlerini daha gri karakterli gerçek öznelere; Kylo Ren’e (Adam Driver), Rey’e (Daisy Ridley), Finn’e (John Boyega), Poe’ya (Oscar Isaac) bırakmaları Yıldız Savaşları’nın içinden geçtiği dönüşümün bir diğer parçası. Bayrağı devralanların; gelişimi, dönüşümü, kendi sınavları, evrimleri filmin iki damarından biri olan bireysel hikayeler kolunu yürütüyor. Johnson’ın yazdığı ayrı ayrı hikayeler, çizdiği farklı yollar, hepsine verdiği farklı amaçlar; film aktıkça büyük resimde beraberce bir desen oluşturmayı başarmışlar.

Filmin fantastik-macera boyutu temposu yüksek ve saganın bildik imzalarını kullanmış. Uzay savaşlarında izleyiciye tutunacağı alışık olduğu dallar verilmiş ki yabancılık çekmeden eğlenebilsin: deniz savaşları, siper savaşları, havada it dalaşları gibi 2. Dünya savaşı filmlerinden aşinalıkla izleyici rahat ettirilmiş. Samurai ve korsan filmlerinden ödünç alınan oyunlar ve Tüm sinema salonun nefesini tuttuğu zaman zaman heyecandan insanların kıpır kıpır olduğu sahneler Son Jedi'a boyut kazandırmışlar.

Işın kılıcı düellosunun sadece seyirlik olmaması, tüm hikayeyi yürüten bir görevi ifa eden bir sahne olması; Yoda’nın bilgisayar ürünü olmayıp maket olması övülmesi gereken diğer unsurlar. Son Jedi’ın göze batan yönlerine bakacak olursak: Finn’in hikayesindeki, gereksiz yoldan çıkma, anlamsız ve tehlikesiz (/heyecansız) yan görevi; Johnson’ın Benicio Del Toro’dan yeterince faydalanmaması; derinliksiz, havada kalan karakteri DJ gibi çapakları var. Johnson; Yıldız Savaşları serisinde önemli yere sahip ya da son zamanda ortaya çıkıp merak uyandırmış eski-yeni bazı karakterleri çok kolay harcamış. En tuhaf kurgu deliği aslında bir klişe; müttefikler arasında anlamsız ketumluk sonucu çıkan bin bir dert artık eskidi - bir cümleyle çözülecek bir sorun koca kavgaya dönüşüyor - hikayeye iplikle tutturulmuş yanlış anlaşma kavgasına yarım saat zaman ayrılmış. Sosyal sorunların bir ucundan hikayelere yerli yersiz sokulmaları artık dönemimizin karakteristiği haline geldi – ancak bu duyarlılık nişaneleri, filmin ana akımını beslemedikçe sırıtıyorlar ve sonra filmlerin ayağına dolanıyorlar.

Ben filmi 4dx salonda izledim: hareketli koltukların Poe’nun Xwing’iyle,  Millenium Falcon ile, zaman zaman Johnson’ın kamerasıyla yakaladığı senkron; sahnede her rüzgar estiğinde izleyicinin de yüzüne hava üfleyen vantilatörler, gök gürleyince çakan spotlar vs itiraf etmeliyim ki tecrübeyi derinleştiriyor.

Puan:

Siz ne Düşünüyorsunuz? Filmle ilgili tartışma sayfasına ulaşmak için tıklayınız. 

Çok seslilik her zaman daha iyi! 

Bonus: