Yakınlık – Tesnota – Closeness (2017)

Yönetmen:  Kantemir Balagov

Yıldızlar: Darya Zhovnar,  Atrem Cipin, Olga Dragunova

Ödüller: Cannes F.F. - FIPRESCI Ödülü Kantemir Balagov, Montreal Festival of New Cinema - En İyi Aktris Darya Zhovnar, Lisbon F.F. - En İyi Film

Bence: Yakınlık, yazar-yönetmeni Kantemir Balagov’un da memleketi olan Kuzey Kafkasya’da bulunan Kabardey-Balkarya Cumhuriyetin’in başkenti Nalçik’te 1998 yılında yaşanmış gerçek bir hikaye üzerine kurulmuş. Nalçik’in çoğunluğu Müslüman halkının içindeki ufak Yahudi cemaatinden fakir bir aile o dönem sıkça rastlanan adam kaçırma olayı ile sarsılıyor- ailenin tek oğlu ve nişanlısı kaçırılıyor. Büyük resimde cemaatler arası ilişkiler, o dönem Çeçenistan’da yaşananların diğer Kafkas Cumhuriyetlerindeki yansımalarıyla beraber sertleşen sosyal iklim ve bölgenin kendine has köşeli ve ataerkil sosyal rolleri trajedinin derinleşmesinde etkili olmuş. Balagov, olan biteni kendi meşrebince anlatırken merkeze, tüm çatışma alanlarının beraberce en çok sıkıştırdığı, yaşı evlenme çağına yaklaşan, babasının tamirhanesinde çalışan, ailenin erkek-fatma kızı, Müslüman da bir sevgilisi olan İla’yı almış. Daha ilk filminde gür olduğunu gösterdiği sinema diliyle, bölgenin ruhunu ve ahlaki ikilemlerin sıkıştırdığı bireyi ve kırılma süreçlerini güçlü bir tonla sunmuş; nereye gidersen git yabancı olmanın ağırlığını, aile ve azınlık cemaati bağlarının söylem ve uygulamadaki farklarını temiz ve soğukkanlı bir biçimde anlatmış.

Cannes Film Festivali’nde çok sürpriz işlerin yokluğunda Kantemir Balagov, Yakınlık sayesinde üzerine belli bir ilgi çekmeyi başardı. Aile dinamiklerini yansıtırken renk ve desenlerle yarattığı dil; kullandığı dar kadrajın (Akademi oranı – 4:3) içindeki klostrofobik yakın çekimleri ve yarattığı atmosferi dinamik hale getiren değişken kamera açılarıyla Balagov’un çabası akılda kalıcı. 

İlk filminde İla’yı canlandıran Darya Zhovner, hevesli oyunculuğuyla İla'nın öfke nöbetlerinden, kendine acıdığı bölümlere, uyuşturucu altındaki halinden izleyici kızdıracak inatçılığına her sahnesinin altından kalkmayı başarmış. Yakınlık, sadece geleceği parlak Balagov’un ilk filmini izlemiş olmak için, ya da Darya Zhover’deki cevheri koklamak için bile izlemeye değer.

Balagov'un zamanında bir arkadaşıyla bulduğu içinde radikal İslami propagandası bulunan bir VHS kaseti de filmde kullanmış. Kasetten filme taşınan Rus askerlerinin Çeçen militanlar tarafından infaz edilmelerinin gerçek çekimlerini izlemek kolay değil. Balgakov ölümle bu kasetle tanıştığını söylüyor.  

İğrenme, tiksinme, utanma, öfke… Hepsinin izleyiciyi esir aldığı bölümler var. Hem coğrafyanın atmosfere dayattığı hem sosyal rollerin hegemonik ilişkilerinden doğan kasvet filmin her anında hissediliyor. Balagov, bölgede kasvetin üstüne zaman zaman eklenen vahşet ve ümitsizlikle baş etme yöntemlerine de kafa yormuş. Doğada Saldırgan karşısında içine düşülen “savaş ya da kaç” ikilemini; “nefes almayıp kendini boğarsan atmosferi solumazsın”  ya da “ İstersen kaç. Ama kaçarsan her şeye sıfırdan başlarsın” ikilemine dönüştürmüş.

Yakınlık’ı izlemek kolay değil; ama izlememenin maliyeti izlemekten fazla… 01saat58dakika. Randevu Film Festivali

                                    Kapanış Cümlesi: “Aileye bundan sonra ne oldu bilemiyorum”

Puan:

Siz ne Düşünüyorsunuz? Filmle ilgili tartışma sayfasına ulaşmak için tıklayınız. 

Çok seslilik her zaman daha iyi!