Gerilime Aldırmayıp; Taşradan da Kentten de Seslenebilenler

Sınıflar arası gerilimlerin Doğu toplumlarını, Batı toplumları kadar derinden etkileyip dönüştürememesinin nedenlerinin başında Doğu’nun kent-kır gerilimini bir türlü aşamaması geliyor. Kast sisteminin etkili olduğu Hindistan dışındaki Doğu toplumlarında tarihin ilerleyişinin içkin sebeplerine bakınca kent-kır gerilimi belirleyici etken; Rusya’da, Çin’de, İran’da, Kore’de kırın kente akınlarına ve bu akınların toplumun şekillenmesi üzerindeki dönüştürücü etkisine tarih boyu rastlanıyor. Anadolu tarihi de benzer bir hikaye barındırıyor; Türk akınları, ardından Türkler yerleşince Moğol istilası, Celali İsyanları, Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa Ayaklanması bir yönüyle taşranın kente meydan okumalarıydı.

Ulus Devletlerin ortaya çıkışıyla yeni oluşan yönetim sistemleri içinde hukuk, çoğunlukla yine kentin elinde bir mücadele aracı olarak kalsa da; demokrasi, taşranın mücadelesinde sayısal üstünlüğünü kullanabileceği savaş alanı harici bir zemin bulmasını sağladı. Yakın dönemde taşra-kent kavgası Batı’da da Doğu’da olduğu kadar sertleşmeye başladı - örnek: Brexit  taşranın Evet’i kentin (ve merkezin) Hayır’ını yendi.  

Bireyselliğin ve modernitenin ürettiği sorunların öne çıktığı, dinamik ve yenilikçi kent ile cemaatlerin ve farklılıkların törpülenmesinin ortaya çıkarttığı varoluşsal krizlerin hüküm sürdüğü, dingin ve sert taşra insanlara farklı perspektifler, olanaklar ve farklı sorun setleri sunuyor. Karasız Okur’da bu ay; birbirleriyle hem çatışıp hem yoğun etkileşimde birbirlerini şekillendiren bu iki yapıya da hakim olan, ikisinin içinden de seslenebilen yazarlara ve eserlerine yer verelim istedik.

sabitfikir Mart 2018, Kararsız Okur-idefix